«Αὕτη ἡ ἡμέρα ἣν ἐποίησεν ὁ Κύριος, ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ» (Ψαλμ. 117, 24).

Ἡ ἀδελφικὴ συνάντησις, ἣν εἴχομεν ἡμεῖς, ὁ Πάπας Ρώμης Βενέδικτος ΙϞ΄ καὶ ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος Α΄ , εἶναι ἔργον Θεοῦ καὶ κατά τινα τρόπον δῶρον ἐξ Ἐκείνου προερχόμενον. Εὐχαριστοῦμεν τῷ Δοτῆρι παντὸς ἀγαθοῦ, ὅστις ἐπέτρεψεν ἡμῖν καὶ αὖθις ἵνα ἐκφράσωμεν ἐν προσευχῇ καὶ ἀντιδόσει τὴν χαρὰν ἡμῶν ὅπως αἰσθανθῶμεν ὡς ἀδελφοὶ καὶ ἀνανεώσωμεν τὴν δέσμευσιν ἡμῶν ἐν τῇ προοπτικῇ τῆς πλήρους μετ' ἀλλήλων κοινωνίας. Ἡ δέσμευσις αὕτη προέρχεται ἐκ τῆς θελήσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν καὶ ἐκ τῆς εὐθύνης ἡμῶν ὡς Ποιμένων ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Χριστοῦ. Ἡ συνάντησις ἡμῶν εἴθε νὰ εἶναι σημεῖον καὶ ἐνθάρρυνσις πάντων ἡμῶν ὅπως συμμεριζώμεθα τὰ αὐτὰ αἰσθήματα καὶ τὰς αὐτὰς διαθέσεις ἀδελφοσύνης, συνεργασίας καὶ κοινωνίας ἐν ἀγάπῃ καὶ ἐν ἀληθείᾳ. Τὸ Ἅγιον Πνεῦμα εἴθε νὰ ὁδηγήσῃ ἡμᾶς εἰς τὴν προετοιμασίαν τῆς μεγάλης ἡμέρας τῆς ἀποκαταστάσεως τῆς πλήρους ἑνότητος, ὅταν καὶ ὅπως θελήσῃ τοῦτο ὁ Θεός. Τότε θὰ δυνηθῶμεν νὰ εὐφρανθῶμεν καὶ νὰ ἀγαλλιασθῶμεν ἀληθῶς.

1. Ἀνεμνήσθημεν εὐγνωμόνως τῶν συναντήσεων τῶν σεβασμίων προκατόχων ἡμῶν, τῶν μακαριστῶν ἐν Κυρίῳ, οἵτινες ἔδειξαν τῷ κόσμῳ τὸ ἐπεῖγον τῆς ἑνότητος καὶ ἐχάραξαν τὴν ἀτραπὸν διὰ νὰ φθάσωμεν εἰς αὐτὴν διὰ τοῦ διαλόγου, τῆς προσευχῆς καὶ τῆς καθ᾿ ἡμέραν ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Ὁ Πάπας Παῦλος ὁ Ϛ´ καὶ ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας ὁ Α', προσκυνηταὶ εἰς Ἱερουσαλήμ, ἔνθα ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ἀπέθανε καὶ ἀνέστη διὰ τὴν σωτηρίαν τοῦ κόσμου, συνηντήθησαν ἔκτοτε ἐκ νέου, ἐδῶ ἐν Φαναρίῳ καὶ ἐν Ρώμῃ. Παρέδωσαν ἡμῖν μίαν Κοινὴν Δήλωσιν, ἥτις διατηρεῖ πᾶσαν τὴν ἀξίαν αὐτῆς, ὑπογραμμίζουσαν ὅτι ὁ ἀληθὴς διάλογος τῆς ἀγάπης δέον ὅπως ὑποστηρίζῃ καὶ ἐμπνέῃ πάσας τὰς σχέσεις μεταξὺ τῶν προσώπων καὶ μεταξὺ αὐτῶν τούτων τῶν Ἐκκλησιῶν· «δέον ὅπως εἶναι ἐρριζωμένος ἐν τῇ ὁλοκληρωτικῇ πιστότητι πρὸς τὸν μοναδικὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν καὶ ἐν τῷ ἀμοιβαίῳ σεβασμῷ τῶν ἰδιαιτέρων αὐτῶν Παραδόσεων» (Τόμος Ἀγάπης, 195). Οὐδόλως ἐλησμονήσαμεν ἐπίσης τὴν ἀνταλλαγὴν ἐπισκέψεων ὑπὸ τῆς Αὐτοῦ Ἁγιότητος τοῦ Πάπα Ἰωάννου Παύλου Β' καὶ τῆς Αὐτοῦ Παναγιότητος τοῦ Πατριάρχου Δημητρίου Α'. Ἀκριβῶς δέ, κατὰ τὴν ἐπίσκεψιν τοῦ Πάπα Ἰωάννου Παύλου Β', τὴν πρώτην οἰκουμενικὴν ἐπίσκεψιν αὐτοῦ, ἀνηγγέλθη ἡ σύστασις τῆς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου μεταξὺ τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἐν αὐτῇ συνῆλθον αἱ Ἐκκλησίαι ἡμῶν ἐπὶ τῷ διακηρυχθέντι σκοπῷ τῆς ἀποκαταστάσεως τῆς πλήρους κοινωνίας.

Καθ᾿ ὅσον ἀφορᾷ εἰς τὰς σχέσεις μεταξὺ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης καὶ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, δὲν δυνάμεθα νὰ λησμονήσωμεν τὴν ἐπίσημον ἐκκλησιαστικὴν πρᾶξιν, δι᾿ ἧς παρεδόθησαν εἰς τὴν λήθην τὰ παλαιὰ ἀναθέματα, τὰ ὁποῖα ἐπηρέασαν ἀνὰ τοὺς αἰῶνας τὰς σχέσεις τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν κατὰ τρόπον ἀρνητικόν. Δὲν ἠντλήσαμεν εἰσέτι ἐκ τῆς πράξεως ταύτης πάσας τὰς θετικὰς συνεπείας, αἵτινες δύνανται νὰ προκύψουν ἐξ αὐτῆς διὰ τὴν πορείαν ἡμῶν πρὸς τὴν πλήρη ἑνότητα, πρὸς ἣν καλεῖται ἡ Μικτὴ Ἐπιτροπὴ τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου ὅπως προσφέρῃ μίαν σημαντικὴν συμβολήν. Προτρεπόμεθα τοὺς πιστοὺς ἡμῶν νὰ ἀναλάβουν ἐνεργὸν ρόλον εἰς τὴν διαδικασίαν ταύτην διὰ τῆς προσευχῆς καὶ διὰ σημαντικῶν ἐνεργειῶν.

2. Κατὰ τὴν ἐν ὁλομελείᾳ συνέλευσιν τῆς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου, ἥτις συνῆλθε προσφάτως ἐν Βελιγραδίῳ καὶ ἔτυχε γενναιοδώρου φιλοξενίας ὑπὸ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας, ἐξεφράσαμεν τὴν βαθεῖαν χαρὰν ἡμῶν ἐπὶ τῇ ἐπαναλήψει τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου. Μετὰ διακοπὴν ὀλίγων ἐτῶν, ὀφειλομένην εἰς διαφόρους δυσκολίας, ἡ Ἐπιτροπὴ ἠδυνήθη νὰ ἐργασθῇ ἐκ νέου ἐν πνεύματι φιλίας καὶ συνεργασίας. Ἐξετάζουσα τὸ θέμα «Συνοδικότης καὶ αὐθεντία ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ» εἰς τοπικήν, περιφερειακὴν καὶ οἰκουμενικὴν διάστασιν, ἀνέλαβε μίαν φάσιν μελέτης τῶν ἐκκλησιολογικῶν καὶ κανονικῶν συνεπειῶν τῆς μυστηριακῆς φύσεως τῆς Ἐκκλησίας. Αὕτη θὰ ἐπιτρέψῃ ὅπως ἐξετασθοῦν ὡρισμένα ἐκ τῶν βασικῶν ζητημάτων, τὰ ὁποῖα ἀκόμη διαμφισβητοῦνται. Εἴμεθα ἀποφασισμένοι, ὅπως ὑποστηρίζωμεν σταθερῶς, ὡς καὶ κατὰ τὸ παρελθόν, τὸ ἀνατεθὲν τῇ Ἐπιτροπῇ ταύτῃ ἔργον καὶ συνοδεύωμεν τὰ μέλη αὐτῆς διὰ τῶν ἡμετέρων προσευχῶν.

3. Ὡς Ποιμένες, ἐσκέφθημεν ἐν πρώτοις τὴν ἀποστολὴν τῆς ἀναγγελίας τοῦ Εὐαγγελίου εἰς τὸν σύγχρονον κόσμον. Ἡ ἀποστολὴ αὕτη, «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη» (Ματθ. 28, 19), εἶναι σήμερον, εἴπερ ποτὲ καὶ ἄλλοτε, ἐπίκαιρος καὶ ἀναγκαία, καὶ εἰς αὐτὰς εἰσέτι τὰς κατὰ παράδοσιν χριστιανικὰς χώρας. Ἐπὶ πλέον, δὲν δυνάμεθα νὰ ἀγνοήσωμεν τὴν ἔξαρσιν τῆς ἐκκοσμικεύσεως, τῆς σχετικοκρατίας ἢ καὶ τοῦ μηδενισμοῦ, ἰδίᾳ ἐν τῷ δυτικῷ κόσμῳ. Πάντα ταῦτα ἀπαιτοῦν μίαν ἀνανεωμένην καὶ ἰσχυρὰν προβολὴν τοῦ Εὐαγγελίου, προσηρμοσμένην εἰς τὰς συγχρόνους πολιτισμικὰς τάσεις. Αἱ ἡμέτεραι παραδόσεις ἀποτελοῦν δι᾿ ἡμᾶς μίαν κληρονομίαν, τὴν ὁποίαν δέον ὅπως συμμεριζώμεθα, προβάλλωμεν καὶ καθιστῶμεν ἐπίκαιρον συνεχῶς. Διὰ τοῦτο ὀφείλομεν νὰ ἐνισχύσωμεν τὴν συνεργασίαν καὶ τὴν κοινὴν μαρτυρίαν ἡμῶν πρὸς πάντα τὰ ἔθνη.

4. Ἠξιολογήσαμεν θετικῶς τὴν πορείαν πρὸς τὴν διαμόρφωσιν τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως. Οἱ πρωταγωνισταὶ τῆς μεγάλης ταύτης πρωτοβουλίας ἀσφαλῶς θὰ λάβουν ὑπ᾿ ὄψιν ὅλα ὅσα ἅπτονται τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καὶ τῶν ἀναπαλλοτριώτων δικαίων αὐτοῦ, ἰδίᾳ τὴν θρησκευτικὴν ἐλευθερίαν, ἡ ὁποία εἶναι ἀπόδειξις καὶ ἐγγύησις τοῦ σεβασμοῦ πάσης ἄλλης ἐλευθερίας. Ἐν πάσῃ πρωτοβουλίᾳ ἑνώσεως δέον ὅπως προστατεύωνται αἱ μειονότητες μετὰ τῶν πολιτισμικῶν παραδόσεων καὶ τῶν θρησκευτικῶν ἰδιαιτεροτήτων αὐτῶν. Ἐν Εὐρώπῃ παραμένοντες ἀνοικτοὶ πρὸς τὰς ἄλλας Θρησκείας καὶ πρὸς τὴν συμβολὴν αὐτῶν εἰς τὸν πολιτισμόν, ὀφείλουν νὰ ἑνώσουν τὰς προσπαθείας των διὰ τὴν διαφύλαξιν τῶν χριστιανικῶν ριζῶν, παραδόσεων καὶ ἀξιῶν, ὥστε νὰ διασφαλίσωμεν τὸν σεβασμὸν τῆς ἱστορίας καὶ νὰ συμβάλωμεν ἐπίσης εἰς τὸν πολιτισμὸν τῆς μελλοντικῆς Εὐρώπης καὶ εἰς τὴν ποιότητα τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων εἰς πάντα τὰ ἐπίπεδα. Ἐν τῷ πλαισίῳ τούτῳ, πῶς θὰ ἠδυνάμεθα νὰ μὴ ἀναφερθῶμεν εἰς τοὺς πολὺ ἀρχαίους μάρτυρας καὶ εἰς τὴν λαμπρὰν χριστιανικὴν κληρονομίαν τοῦ τόπου, ἔνθα συναντώμεθα, ἀρχόμενοι ἐκ τῶν λόγων τοῦ βιβλίου τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων διὰ τὸ πρόσωπον τοῦ Ἁγίου Παύλου, τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν; Εἰς τὸν τόπον τοῦτον συνηντήθησαν τὸ μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ἡ ἀρχαία πολιτισμικὴ παράδοσις. Ὁ δεσμὸς αὐτός, ὁ ὁποῖος τοσοῦτον συνέβαλεν εἰς τὴν κοινὴν ἡμῶν χριστιανικὴν κληρονομίαν, παραμένει ἐπίκαιρος καὶ θὰ ἀποδώσῃ ἐν τῷ μέλλοντι καὶ ἄλλους καρποὺς διὰ τὴν προβολὴν τοῦ Εὐαγγελίου καὶ διὰ τὴν ἑνότητα ἡμῶν.

5. Τὰ βλέμματα ἡμῶν στρέφονται εἰς τοὺς τόπους τοῦ σημερινοῦ κόσμου, ἔνθα διαβιοῦν οἱ χριστιανοί, καὶ εἰς τὰς ὑπ᾿ αὐτῶν ἀντιμετωπιζομένας δυσκολίας, ἰδίᾳ τὴν πεῖναν, τοὺς πολέμους καὶ τὴν τρομοκρατίαν, ἀλλ᾿ ἐπίσης καὶ τὰς διαφόρους μορφὰς ἐκμεταλλεύσεως τῶν πτωχῶν, τῶν μεταναστῶν, τῶν γυναικῶν καὶ τῶν παιδιῶν. Ρωμαιοκαθολικοὶ καὶ Ὀρθόδοξοι καλοῦνται νὰ ἀναλάβουν ἀπὸ κοινοῦ δρᾶσιν ὑπὲρ τοῦ σεβασμοῦ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, παντὸς ἀνθρώπου πλασθέντος κατ᾿ εἰκόνα καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν Θεοῦ, ὡς καὶ ὑπὲρ τῆς οἰκονομικῆς, κοινωνικῆς καὶ πολιτισμικῆς ἀναπτύξεως. Αἱ θεολογικαὶ καὶ ἠθικαὶ παραδόσεις ἡμῶν δύνανται νὰ προσφέρουν μίαν σταθερὰν βάσιν κοινῆς διδασκαλίας καὶ δράσεως. Θέλομεν πρὸ παντὸς ἄλλου νὰ διακηρύξωμεν ὅτι ὁ φόνος ἀθώων ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ εἶναι προσβολὴ πρὸς Αὐτὸν καὶ πρὸς τὴν ἀνθρωπίνην ἀξιοπρέπειαν. Ὀφείλομεν νὰ δεσμευθῶμεν ὅλοι διὰ μίαν ἀνανεωμένην διακονίαν τοῦ ἀνθρώπου καὶ διὰ τὴν προστασίαν τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς, πάσης ἀνθρωπίνης ζωῆς.

Ἔχομεν βαθέως εἰς τὴν καρδίαν ἡμῶν τὴν εἰρήνην ἐν τῇ Μέσῃ Ἀνατολῇ, ἔνθα ὁ Κύριος ἡμῶν ἔζησεν, ἔπαθεν, ἀπέθανε καὶ ἀνέστη, καὶ ἔνθα ἀπὸ πολλῶν αἰώνων ζοῦν πολλοὶ χριστιανοὶ ἀδελφοί. Ἐπιθυμοῦμεν διακαῶς τὴν ἀποκατάστασιν τῆς εἰρήνης ἐν τῇ γῇ ταύτῃ, τὴν ἐνίσχυσιν τῆς ἀγαστῆς συνυπάρξεως μεταξὺ τῶν διαφόρων πληθυσμῶν αὐτῆς, μεταξὺ τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ μεταξὺ τῶν διαφόρων θρησκειῶν, αἱ ὁποῖαι εὑρίσκονται ἐκεῖ. Διὸ καὶ ἐνθαρρύνομεν τὴν ἀνάπτυξιν στενοτέρων σχέσεων μεταξύ τῶν χριστιανῶν καὶ ἑνὸς αὐθεντικοῦ καὶ συνεποῦς διαθρησκειακοῦ διαλόγου, ἐπὶ τῇ προοπτικῇ ἑνὸς ἀγῶνος κατὰ πάσης μορφῆς βίας καὶ διακρίσεων.

6. Σήμερον, ἐνώπιον τῶν μεγάλων κινδύνων διὰ τὸ φυσικὸν περιβάλλον, θέλομεν νὰ ἐκφράσωμεν τὴν ἀγωνίαν ἡμῶν διὰ τὰς ἀρνητικὰς συνεπείας διὰ τὴν ἀνθρωπότητα καὶ τὴν ὅλην δημιουργίαν μιᾶς ἄνευ ὁρίων οἰκονομικῆς καὶ τεχνολογικῆς προόδου. Ὡς θρησκευτικοὶ ἡγέται, θεωροῦμεν χρέος ἡμῶν νὰ ἐνθαρρύνωμεν καὶ νὰ ὑποστηρίξωμεν πάσας τὰς προσπαθείας, αἱ ὁποῖαι ἀνελήφθησαν διὰ τὴν προστασίαν τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ καὶ διὰ τὴν παράδοσιν εἰς τὰς μελλοντικὰς γενεὰς ἑνὸς κόσμου, ἐντὸς τοῦ ὁποίου θὰ δύνανται νὰ ζήσουν.

7. Τέλος, ἡ σκέψις ἡμῶν στρέφεται πρὸς ὑμᾶς πάντας, τοὺς πιστοὺς τῶν δύο ἡμῶν Ἐκκλησιῶν παρόντας εἰς σύμπαντα τὸν κόσμον, ἐπισκόπους, πρεσβυτέρους, διακόνους, μοναχοὺς καὶ μοναχάς, λαϊκοὺς ἄνδρας καὶ γυναῖκας, τεταγμένους εἴς τινα ἐκκλησιαστικὴν διακονίαν, καὶ πρὸς πάντας τοὺς βεβαπτισμένους. Χαιρετίζομεν ἐν Χριστῷ τοὺς ἄλλους Χριστιανούς, διαβεβαιούμενοι αὐτοὺς διὰ τὴν προσευχὴν καὶ διὰ τὴν ἑτοιμότητα ἡμῶν πρὸς διάλογον καὶ συνεργασίαν. Χαιρετίζομεν ὑμᾶς πάντας διὰ τῶν λόγων τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν: «χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ πατρὸς ἡμῶν καὶ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Β' Κορ. 1, 2).

Φανάριον, 30 Νοεμβρίου 2006

ΒΕΝΕΔΙΚΤΟΣ ΙϞ'                                       ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ Α'